“Ανάγκα και θεοί πείθονται” έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι και μάλλον είχαν απόλυτο δίκαιο. Τώρα θα με ρωτήσετε: “Και πού κολλάει αυτό το ρητό στην περίπτωση του Mini”;
“Κολλάει” και θα το καταλάβετε όταν διαβάσετε τους λόγους που οδήγησαν τη βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία να κατασκευάσει αυτό το… “τεράστιο” μικρό!
Mini… ανάγκες!
Με το τέλος του Β’ Π.Π. η Βρετανία βρισκόταν στο χείλος της οικονομικής καταστροφής. Μπορεί να “είχε βγει” νικήτρια από τον πόλεμο, αλλά ήταν αποδυναμωμένη και είχε πίσω της να διατηρήσει έναν μεγάλο αριθμό αποικιών και μία τεράστια στρατιωτική “μηχανή”.
Καθώς η δεκαετία του ‘40 έφευγε, το ‘50 φαινόταν να έχει καλύτερους οιωνούς και ο κόσμος δειλά-δειλά άρχιζε να αναβαθμίζει το βιοτικό του επίπεδο. Στα πλαίσια της ανάπτυξης, δύο βρετανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, η Austin Motor Company και η Morris Motors Limited, συγχωνεύτηκαν και το 1952 δημιούργησαν την British Motor Corporation (BMC). Η νέα αυτή εταιρεία κατείχε το… 39% της βρετανικής αγοράς διαθέτοντας πολλά μοντέλα υπό διάφορες επωνυμίες, ενώ το μερίδιό της είχε αυξητικές τάσεις λόγω της ανάπτυξης της οικονομίας.
Όμως το 1956 το Ισραήλ, η Γαλλία και η Μ. Βρετανία εισέβαλαν στη διώρυγα του Σουέζ (σε μία προσπάθεια να την καταλάβουν) και δημιούργησαν μία από τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές κρίσεις όλων των εποχών. Οι καταναλωτές, έχοντας ακόμα νωπές τις μνήμες από τα δεινά του πολέμου, αλλά θέλοντας να διατηρήσουν ένα βελτιωμένο επίπεδο ζωής, στράφηκαν σε μικρά οικονομικά αυτοκίνητα. Η πλειονότητα των μοντέλων ήταν Γερμανικά και Γαλλικά, μονοθέσια ή διθέσια, τρίτροχα και τετράτροχα.
Από… BMC θεός!
Ο τότε πρόεδρος της BMC, Lord Leonard Percy, είχε μία τεράστια αντιπάθεια για τα εισαγόμενα microcars και ζήτησε από το επιτελείο του να κατασκευάσει ένα “κανονικό μικρό αυτοκίνητο” (proper miniature car). Οι βασικές εντολές ήταν οι εξής: Το αυτοκίνητο έπρεπε να χωράει σε ένα κουτί διαστάσεων 10ft x 4ft x 4ft, τα έξι δέκατα του μεγέθους του αυτοκινήτου να διατίθενται για τους χώρους των επιβατών, να έχει τέσσερις τροχούς και να χρησιμοποιήσει έναν ήδη υπάρχοντα κινητήρα προκειμένου να κρατηθεί το κόστος της δημιουργίας του νέου μοντέλου όσο το δυνατό χαμηλότερα.
Sir Alec Issigonis
Ο ελληνικής καταγωγής Sir Alec Issigonis, κλήθηκε να “βγάλει το φίδι από την τρύπα”. Έλληνας με Γερμανό πατέρα και βρετανική ιθαγένεια, ήταν μάλλον ο ιδανικός συνδυασμός προκειμένου να φέρει εις πέρας αυτό το project. Μεγαλωμένος στη Μ. Βρετανία, ξεκίνησε την ακαδημαϊκή του καριέρα ως… μαθηματικός, αποτυγχάνοντας παταγωδώς! Σύντομα, όμως, έγινε ένας γνωστός σχεδιαστής αυτοκινήτων, μηχανικός και οδηγός αγώνων. Στα μέσα της δεκαετίας του ‘30 σχεδίασε το Morris Minor και με το σχηματισμό της BMC “μετακόμισε” στην Alvis Cars. Όμως το 1955 επέστρεψε στην BMC για να εργαστεί πάνω σε τρία νέα αυτοκίνητα που είχαν την κωδική ονομασία “σειρά XC” και επρόκειτο για ένα μεγάλο και πολυτελές όχημα, ένα οικογενειακό αυτοκίνητο μεσαίου μεγέθους και ένα μικρό αυτοκίνητο πόλης.
Το μικρό αυτοκίνητο του Ισσιγόνη βασίστηκε σε ένα από τα σχέδια της σειράς XC, το XC/9003. Φυσικά εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η δυνατότητα σχεδίασης μέσω υπολογιστών, οπότε όλη η δουλειά γινόταν στο χέρι και τα προσχέδια ήταν… πολλά!
Το σχέδιο που τράβηξε την προσοχή του Sir Alec ήταν το… ADO15 (Amalgamated Drawing Office project 15). Επέλεξε έναν συμβατικό 4κύλινδρο υγρόψυκτο κινητήρα και από εκεί και πέρα άρχισε τα… “μαγικά του”!
Ο κινητήρας τοποθετήθηκε μπροστά σε εγκάρσια θέση, δηλαδή παράλληλα με τον εμπρόσθιο άξονα και τις θέσεις των επιβατών. Αυτή η ιδιοφυής κίνηση, “απελευθέρωσε” σημαντικό χώρο προς όφελος των επιβατών. Μάλιστα ο χώρος των επιβατών και των αποσκευών φθάνει στο 80% του συνολικού μεγέθους του αυτοκινήτου και το Mini θεωρείται το βρετανικό αυτοκίνητο με τη μεγαλύτερη επίδραση στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας έως τις μέρες μας.
The Mini… Bang!
Μετά από μία δυναμική διαφημιστική καμπάνια, το Mark I Morris Mini – Minor βγήκε στην αγορά τον Αύγουστο του 1959 στην τιμή των 537 βρετανικών λιρών. Ταυτόχρονα κυκλοφόρησε και το… Austin Seven που το 1962 μετονομάστηκε σε Austin Mini. Η ονομασία MINI, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα δόθηκε το 1969.
Τα αυτοκίνητα αρχικά κατασκευάζονταν στα εργοστάσια Longbridge & Cowely στη Βρετανία και Victoria Park/Zetland BMC στην Αυστραλία, όπου και υπήρχε μία σημαντική μεταναστευτική κίνηση Βρετανών πολιτών.
Αρχικά το MINI δεν είχε τις αναμενόμενες πωλήσεις, αλλά σύντομα το κοινό άρχισε να ανακαλύπτει τα… χαρίσματά του. Ο σχεδιασμός του ήταν μία “ωδή στη σύγχρονη μηχανολογία”, ενώ η σχεδιάστρια μόδας Mary Quant είπε: “Είχε ό,τι μπορούσε να ζητήσει κάποιος. Σπουδαία εμφάνιση, εξέπεμπε αισιοδοξία, ήταν κεφάτο, νεανικό, σκανδαλιάρικο. Ήταν απολύτως σωστό”. Η Quant είναι η σχεδιάστρια της κοντής φούστας που μάλιστα την ονόμασε “Mini” προς τιμήν του προσφιλούς αυτοκινήτου.
Εξέλιξη
Όπως ήταν φυσικό δεν άργησαν να έρθουν οι επόμενες “γενιές” του Mini. Τα Mark II και Mark III έκαναν πολύ γρήγορα την εμφάνισή τους έχοντας κατά βάση μικρές αλλαγές. Το Mini άρχισε να βγαίνει στην αγορά με πολλές ονομασίες και σε διάφορες εκδόσεις. Τα Wolseley Hornet και Riley Elf ήταν λίγο πιο πολυτελείς εκδόσεις, με βελτιωμένα φρένα, αναρτήσεις και εσωτερικό διάκοσμο. Τα Morris Mini Traveller και Austin Mini Countryman ήταν δίπορτες “station” εκδόσεις με διπλές πόρτες πίσω στο χώρο φόρτωσης και ξύλινες λεπτομέρειες στα πλαϊνά του αμαξώματος.
Από τις πλέον λατρεμένες και επιτυχημένες εκδόσεις ήταν οι Mini Cooper και Mini Cooper S. Ήταν οι σπορ εκδόσεις και συμμετείχαν σε πολλούς αγώνες με εκπληκτικά αποτελέσματα. Μάλιστα τη δεκαετία του ‘60, το Mini Cooper κέρδισε τέσσερις φορές το Rally Monte Carlo (αν και είχε και έναν αποκλεισμό λόγω ένστασης το 1966).
Άλλη μία έκδοση που είχε μεγάλη εμπορική επιτυχία στους επαγγελματίες των μεταφορών στις πόλεις, ήταν το Mini Van, στο οποίο είχαν απλά καταργηθεί τα πίσω παράθυρα και χρησιμοποιούσε τις πίσω διπλές πόρτες των Traveller και Countryman.
Με τα χρόνια όλο και περισσότερες εκδόσεις εμπλούτιζαν την γκάμα του Mini. Ο σχεδιαστής Roy Hanes (κάποιοι ίσως να αναγνωρίζεται το όνομα από τα διάσημα manuals), σχεδίασε το 1969 το Mini Clubman και το 1275 GT. Οι εκδόσεις δεν σταμάτησαν μέχρι την κυκλοφορία του Mark VII το 1996, με την Ιαπωνία να απορροφά τις πωλήσεις σε πολύ μεγάλο βαθμό.
5.505.874
Παρόλα αυτά η βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία είχε πάρει την κατιούσα και το 2000 η BMC διαλύθηκε και οι περισσότερες εταιρείες (μπράντες) που βρίσκονταν υπό τη σκέπη της, πουλήθηκαν (ή απλά έπαψαν να υπάρχουν στην αγορά).
Στις 4 Οκτωβρίου 2000 ένα κόκκινο Mini Cooper Sport πέρασε τελευταίο τις γραμμές παραγωγής και δόθηκε δωρεά στο British Motor Industry Heritage Trust.
Κατά τη διάρκεια της ζωής του Mini, πουλήθηκαν περίπου 5.5 εκατομμύρια αυτοκίνητα (1.6 εκατομμύρια στη Μ. Βρετανία), με το μεγαλύτερο όγκο των πωλήσεων να γίνονται τις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70.
Το Mini δεν κέρδισε μόνο τις καρδιές των ανθρώπων και πολλούς αγώνες, αλλά κέρδισε και μερικά πολύ σημαντικά βραβεία. Το 1959 ο Sir Alec Issigonis κέρδισε το Dewar Cup, ένα βραβείο που συνήθως το κέρδιζαν κατασκευαστές πολυτελών οχημάτων, όπως η Rolls-Royce, η Daimler, η Jaguar και η Cadillac. Επίσης έχει κερδίσει τίτλους όπως το “Νούμερο ένα κλασικό αυτοκίνητο όλων των εποχών”, “Αυτοκίνητο του αιώνα” και “Ευρωπαϊκό αυτοκίνητο του αιώνα”. Το 1999 κέρδισε τη δεύτερη θέση του “Παγκόσμιου αυτοκινήτου του αιώνα” με την πρώτη θέση να την κερδίζει το Ford Model T.
Τα τελευταία χρόνια με το όνομα Mini έχει κυκλοφορήσει ο… “διάδοχός” του, διαθέτοντας το όνομα αλλά σίγουρα όχι τη… χάρη! Το νέο Mini, τουλάχιστον όσον αφορά τις διαστάσεις, είναι οτιδήποτε άλλο, εκτός από… mini!
Παρόλα αυτά, η ελκυστική σχεδίαση, το εξαιρετικά ευφυές rebranding και το δυναμικό marketing, κατάφεραν να κάνουν το νέο αυτό μοντέλο να θεωρείται ο απόγονος του κομψοτεχνήματος του Sir Alec Issigonis.
Μικρό στο μάτι…
Όπως είναι φυσικό και αναμενόμενο στις καρδιές των νοσταλγών των κλασικών αυτοκινήτων, το κλασικό Mini είναι ένα και μοναδικό. Είναι μικρό σε διαστάσεις και μεγάλο σε… χώρους. Είναι το αυτοκίνητο που άλλαξε την αυτοκινητιστική ιστορία και άνοιξε νέους δρόμους για τα αυτοκίνητα πόλης. Ο Sir Alec Issigonis και το Mini του θα μείνουν για πάντα στην ιστορία ως τολμηροί πρωτοπόροι που όποιος τόλμησε να τους αμφισβητήσει το… μετάνιωσε πικρά.
Απλά ρωτήστε όλους αυτούς που αγωνίστηκαν εναντίον των λιλιπούτειων γιγάντων να σας πουν τις εμπειρίες τους!
